De lever ligt rechtsboven in de buik, vlak achter de ribben. Het is een belangrijk orgaan dat voor evenwicht in het lichaam zorgt. De lever zorgt ervoor dat we belangrijke voedingsstoffen uit het bloed kunnen opnemen en gebruiken voor allerlei processen. Daarnaast maakt de lever giftige stoffen onschadelijk en ruimt hij afvalstoffen op. Al met al vinden er zo’n 600 verschillende processen in de lever plaats.
De belangrijkste functies van de lever zijn:
[Sipke Jan Bousema, 2016]
Een leveradenoom is een goedaardige tumor in de lever. Leveradenomen zijn meestal duidelijk begrensd en afgekapseld. Dit is een belangrijk verschil met kwaadaardige levertumoren. De grootte van een leveradenoom kan erg verschillend zijn: van 1 centimeter tot meer dan 20 centimeter. Leveradenomen komen vooral voor bij vrouwen in de leeftijd van 20-50 jaar, maar kunnen ook bij mannen voorkomen. Het is een zeldzame aandoening. Heel soms kunnen grote adenomen gaan bloeden of kwaadaardig worden.
Het ontstaan van leveradenomen heeft in veel gevallen waarschijnlijk te maken met hormonen. Leveradenomen worden voornamelijk vastgesteld bij vrouwen na langdurig gebruik van orale anticonceptiemiddelen (‘de pil’) en tijdens zwangerschap. Het hormoon oestrogeen speelt hierbij vermoedelijk een belangrijke rol. Zeldzamere oorzaken zijn stofwisselingsziekten, het gebruik van anabole steroïden of het in de familie voorkomen van leveradenomen in combinatie met diabetes (suikerziekte). In het laatste geval gaat het om een erfelijke variant. Ook overgewicht is een algemene risicofactor voor het krijgen van een of meer adenomen.
Een leveradenoom kan aanwezig zijn zonder dat iemand klachten heeft. Een adenoom wordt dan vaak bij toeval ontdekt. Leveradenomen kunnen echter wel klachten veroorzaken. Veel patiënten geven aan last te hebben van (vage) buikpijn rechtsboven in de buik.
Leveradenomen kunnen heel soms gaan bloeden, waardoor de lever opzwelt. In hele extreme gevallen scheurt het adenoom, wat ernstige inwendige bloedingen kan veroorzaken. Deze kans is met name aanwezig bij grote adenomen. Klachten die hierbij ontstaan zijn hevige buikpijn en een plotselinge lage bloeddruk. Dit kan vervolgens weer tot hartkloppingen en duizeligheid of flauw vallen leiden.
"Kan ik mijn kinderen wel zien opgroeien?"
Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk om de diagnose leveradenoom te stellen. De huisarts zal lichamelijk onderzoek doen. Hierbij kan de lever pijnlijk en opgezet aanvoelen. Met bloedonderzoek kunnen afwijkingen in de leverfuncties aangetoond worden. Een leveradenoom geeft echter lang niet altijd afwijkende leverfuncties. De huisarts kan u daarom doorverwijzen naar het ziekenhuis voor verder onderzoek. In eerste instantie wordt daar vaak een (contrast) echo van de lever gemaakt. Deze wordt zo nodig gevolgd door verder beeldvormend onderzoek om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen. Veel vaker worden leveradenomen per toeval gevonden, bijvoorbeeld bij een radiologisch onderzoek van de bovenbuik.
De volgende onderzoeken kunnen ingezet worden om de diagnose leveradenoom te stellen:
Een echografie is een beeldvormend onderzoek waarbij gebruik gemaakt wordt van geluidsgolven. Uw buik wordt ingesmeerd met een soort gel om de geluidsgolven goed te geleiden. Vervolgens beweegt de arts over uw buik met een apparaatje dat geluidsgolven uitzendt en weer opvangt. De verschillende soorten weefsels in en rond de lever weerkaatsen deze golven allemaal op een andere manier. De teruggekaatste golven vormen op een monitor een beeld. Soms wordt contrastvloeistof gebruikt bij een echografie om een nog beter beeld te krijgen, deze contrastvloeistof wordt via een ader ingespoten. Tumoren zijn meestal op te sporen met een (contrast)echo. In sommige gevallen is een CT-scan, MRI-scan of leverbiopsie nodig om met zekerheid vast te stellen dat het om een leveradenoom gaat.
Een CT-scan en een MRI-scan zijn beeldvormende onderzoeken die een nauwkeuriger beeld geven dan een echo. Een CT-scan wordt gemaakt met behulp van röntgenstralen. Bij een MRI-scan wordt gebruik gemaakt van een sterk magneetveld en radiogolven. Bij beide onderzoeken spuit de arts meestal een contrastmiddel in uw bloed om een duidelijker beeld te krijgen. Uw lever wordt op beeld weergegeven in doorsneden (plakjes). Een leveradenoom is het beste te zien op een MRI-scan met een lever specifiek contrast.
In sommige gevallen is een leverbiopsie noodzakelijk om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen of het type adenoom te kunnen bepalen. Bij dit onderzoek brengt de arts een dunne, holle naald via uw buikwand tussen uw ribben. De arts schuift deze naald op tot in de tumor in de lever. Hier zuigt hij vervolgens wat weefsel af. Dit weefsel (het biopt) wordt vervolgens in het laboratorium onderzocht. Een leverbiopsie wordt onder plaatselijk verdoving gedaan, vaak gecombineerd met een roesje waardoor u slaperig bent. Er is een kleine kans op complicaties zoals bloedingen. Het is daarom geen onderzoek van eerste keus.
In veel ziekenhuizen worden patiënten met een leveradenoom standaard getest op hepatitis B en C. Dit wordt gedaan omdat bij een (chronische) hepatitis B of C het veel moeilijker is om onderscheid te maken tussen een goedaardig leveradenoom en een kwaadaardige levertumor (HCC). Als dit onderscheid lastig te maken is, kan toch een operatie geadviseerd worden. Mensen kunnen besmet zijn met het hepatitis B of C virus zonder het te merken.
Als met zekerheid de diagnose leveradenoom is gesteld, is de volgende stap het wegnemen van alle zaken die invloed kunnen hebben op de groei van het leveradenoom. Bijvoorbeeld door het stoppen van de anticonceptiepil of prikpil bij vrouwen. Na een aantal maanden wordt bekeken wat er van het adenoom overgebleven is.
Afhankelijk van de grootte van het adenoom, de kans op bloedingen en de klachten, kan de arts het volgende voorstellen:
Vrouwen met een leveradenoom die de anticonceptiepil gebruiken, wordt aangeraden daarmee te stoppen. In sommige gevallen wordt het adenoom na het stoppen met pilgebruik namelijk (veel) kleiner en is geen verdere behandeling nodig. Een hormoonspiraal (‘spiraaltje’) kan wel gewoon gebruikt worden.
Mensen met overgewicht (hoog BMI) hebben een verhoogd risico op het krijgen van een of meer adenomen. Deze mensen krijgen daarom het advies om af te vallen.
Om het leveradenoom in de gaten te houden kan de arts voorstellen dat u zich regelmatig laat controleren op de polikliniek door middel van beeldvormend onderzoek. De frequentie en termijn van de controles is verschillend. Dit is afhankelijk van de grootte en de plaats van het adenoom en van uw klachten.
Soms wordt een ingreep voorgesteld om het adenoom te verwijderen (operatie). Soms moet het adenoom daarvoor eerst verkleind worden. Een leveradenoom geeft een kleine kans op bloedingen. Hoe groter de tumor, hoe groter het risico op een bloeding. Vanaf 5 cm wordt de tumor daarom vaak operatief verwijderd. Als de tumor kleiner is meestal niet.
De lever is een orgaan met een goed herstelvermogen. Een operatie is echter ingrijpend en niet altijd mogelijk. Bovendien is er altijd een kans op complicaties. De arts zal daarom alleen voorstellen om te opereren als:
"Men dacht aan de ziekte van Pfeiffer of aan galstenen, hetgeen allebei niet het geval bleek te zijn."
Een zwangerschap is mogelijk, maar het is belangrijk om dit goed te bespreken met zowel een MDL-arts als uw gynaecoloog. Er bestaat geen algemeen geldend advies voor vrouwen met een leveradenoom en een zwangerschapswens, omdat elke situatie anders is. Niet alleen de grootte van het adenoom, ook de plaats van het adenoom in de lever speelt een rol in dat advies. Er is een kans dat een adenoom gaat groeien tijdens een zwangerschap, maar dit hoeft niet. Vrouwen met een klein adenoom (kleiner dan 5 cm) lijken veilig zwanger te kunnen worden. Samen met uw behandelaars kunt u de afweging maken of een zwangerschap in uw situatie veilig is. Als u eenmaal zwanger bent, wordt uw lever gedurende de hele zwangerschap intensief gecontroleerd.
Bij adenomen groter dan 5 cm en als er sprake is van meerdere adenomen, wordt u altijd onder controle gehouden. Er wordt dan regelmatig beeldvormend onderzoek uitgevoerd. Voor vrouwen met een op zichzelf staand, klein adenoom geldt dat de controles niet meer nodig zijn zodra zij in de menopauze stoppen met het aanmaken van het hormoon oestrogeen. De frequentie van de controles hangt af van het type adenoom en de grootte. Er wordt onderzoek gedaan naar de verschillende types leveradenomen en welk controleschema het beste is per type.
Stichting Dutch Benign Liver Tumor Group
https://dbltg.nl/
Facebookgroep
Facebookgroep Lotgenotencontact Goedaardige Levertumoren
Hambakenwetering 15
5231 DD 's-Hertogenbosch
Tel: 085 - 27 34 988
E-mail: ofni@leverpatientenvereniging.nl
KvK: 40535249
Bank: NL 44 INGB 0000 361 038
ANBI: 808313472
