Bij ongeveer 90% van de volwassen mensen geneest hepatitis B vanzelf binnen een half jaar. We spreken dan van acute hepatitis B. De meeste mensen hebben geen klachten, maar er kunnen wel klachten optreden.
Bij ongeveer 10% van de volwassenen geneest hepatitis B niet vanzelf en wordt het chronisch. We spreken van chronisch als het virus langer dan zes maanden in het lichaam aanwezig is. U bent dan drager van het virus. De meeste mensen hebben weinig klachten of zijn alleen wat moe. Chronische hepatitis B blijft besmettelijk, ook als u geen klachten heeft.
Een baby kan tijdens de bevalling besmet raken met hepatitis B als zijn moeder het heeft. Besmetting vindt plaats via bloed-bloedcontact. Bij baby’s wordt hepatitis B bijna altijd chronisch. Dit komt doordat het afweersysteem bij baby’s nog niet volledig ontwikkeld is.
Er bestaan twee vormen van chronische hepatitis B.
Actieve vorm
Inactieve vorm
In Nederland is het aantal nieuwe gevallen van hepatitis B licht gedaald. Naar schatting hebben ongeveer 40.000 mensen chronische hepatitis B. Bij wie komt hepatitis B het meeste voor?
Wereldwijd zijn er ongeveer 350 tot 400 miljoen mensen met chronische hepatitis B. Het komt vooral voor in grote delen van Afrika, Azië, Oost-Europa en Latijns-Amerika.
Bekijk deze film in een andere taal
English
Deutsch
Français
Türkçe
Polski
العربية
漢語
中文
Als u besmet bent met het hepatitis B-virus heeft u meestal geen of vage klachten. Vaak merkt u er niets van. U bent wel besmettelijk voor anderen. Als er klachten optreden, is dit meestal één tot zes maanden na besmetting. Bij ongeveer 90% van de volwassenen geneest de leverontsteking vanzelf binnen een half jaar.
Vanwege de grote reservecapaciteit van de lever veroorzaken leverziekten, zoals hepatitis, vaak pas in een laat stadium klachten. Dit komt doordat het gezonde deel van de lever de verschillende functies goed genoeg kan uitvoeren. Wanneer er klachten optreden is de ziekte meestal al in een ver gevorderd stadium.
Bij ongeveer 90% van de kinderen en 60% van de volwassenen verloopt een acute hepatitis B zonder duidelijke klachten.
Klachten die kunnen optreden zijn:
Chronische hepatitis B veroorzaakt meestal geen klachten. Er bestaan twee vormen van chronische hepatitis B, een actieve en inactieve vorm. De actieve vorm kan op den duur een lichte tot ernstige leverontsteking veroorzaken en uiteindelijk leiden tot levercirrose. Dit is een ernstige leverbeschadiging, waarbij gezond weefsel in de lever vervangen wordt door littekenweefsel.
Levercirrose ontstaat na vijf tot vijfentwintig jaar bij ongeveer 20% van de volwassenen met een actieve chronische hepatitis B. Van de patiënten met levercirrose ontstaat bij ongeveer 10% binnen vijf jaar leverkanker (HCC).
Deze getallen gelden als er geen behandeling met medicijnen plaatsvindt. Door zorgvuldige controle en behandeling met medicijnen is de kans op levercirrose en leverkanker veel kleiner.
Inactieve chronische hepatitis B veroorzaakt meestal geen klachten. Er kunnen perioden zijn dat het virus actief is, waarbij klachten kunnen optreden die bij een acute hepatitis B voorkomen.
Patiënten met chronische hepatitis B die ook HIV, hepatitis C of hepatitis D hebben waarvoor ze niet behandeld zijn, hebben een ernstiger en sneller ziekteverloop.
De huisarts kan via bloedonderzoek de diagnose van hepatitis B stellen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antistoffen tegen het hepatitis B-virus. Antistoffen zijn vanaf ongeveer zes weken na besmetting in het bloed aantoonbaar.
Of aanvullend onderzoek nodig is, is afhankelijk van de uitslag van het bloedonderzoek. De huisarts bespreekt dit met u.
| HBsAg: | Een test op “hepatitis B surface antigeen”; een deel van het oppervlak van het virus. | ||||||||||
| Als dit aanwezig is (HBsAg positief), betekent dit dat iemand besmet is met het hepatitis B-virus. | |||||||||||
| Anti-HBc: | Een test op antistoffen tegen het “hepatitis core antigeen”. Iedereen die ooit in contact is geweest | ||||||||||
| met het hepatitis B-virus heeft deze antistoffen in het bloed, ook als hij/zij allang genezen is. | |||||||||||
| HBe Ag: | Een test op “hepatitis Be antigeen”, een deel van de kern (core) van het virus. | ||||||||||
| Dit is aanwezig bij een acute hepatitis B en in de meeste gevallen bij een chronische actieve hepatitis. | |||||||||||
| HBV-DNA: | Een test op het erfelijke materiaal van het hepatitis B-virus (DNA). Het erfelijke materiaal is | ||||||||||
| aantoonbaar in het bloed als het virus zich vermenigvuldigt. Er is sprake is van een actieve (chronische) infectie. | |||||||||||
De ernst van de fibrose kan op verschillende manieren worden vastgesteld, door middel van een leverbiopsie en door middel van de fibroscan.
Bij leveraandoeningen zullen ook de volgende bloedtesten worden aangevraagd om de leverfunctie te kunnen beoordelen:
| ALAT: | enzym in de levercel; bij beschadiging van de levercel komt het enzym in het bloed. | |||||||||
| Bilirubine: | galkleurstof, kan verhoogd zijn als de lever de galkleurstof niet goed kan omzetten. | |||||||||
| Dit kan tot gele verkleuring van het oogwit en de huid leiden (geelzucht). | ||||||||||
| Albumine: | eiwit, wordt aangemaakt in de lever. Het eiwitgehalte in het bloed daalt als de leverfunctie afneemt. | |||||||||
De fibroscan werkt met geluidsgolven die door de lever gaan (er is geen beeld zoals bij de bekende echografie). Met de fibroscan wordt de elasticiteit van de lever gemeten. De elasticiteitswaarde wordt uitgedrukt in kilopascals ( kPa) en is een maat voor de ernst van fibrose. Normaal is de elasticiteitswaarde 3-5 kPa; bij een waarde >12 kPa is er in principe sprake van een cirrose.
Het is een eenvoudig en pijnloos onderzoek. Het onderzoek is minder goed uit te voeren bij patiënten met ernstig overgewicht en patiënten met veel vocht in de buik.
Door onderzoek van de lever met behulp van de fibroscan is een leverbiopsie vaak niet nodig. Niet alle algemene ziekenhuizen beschikken over een fibroscan. U kunt hiervoor naar een ander ziekenhuis worden verwezen.
De oorzaak van hepatitis B is besmetting met het hepatitis B-virus. Dit virus is heel besmettelijk. Al voordat u klachten heeft kunt u anderen besmetten. Dit is vanaf ongeveer zes weken voordat u klachten heeft totdat het virus uit uw bloed is verdwenen. Als het virus niet verdwijnt spreken we van chronische hepatitis B en bent u drager van het virus. Vaak zijn er geen klachten. U bent wel besmettelijk, ook al zijn er geen klachten.
Het hepatitis B-virus komt voor in bloed, sperma, voorvocht en vaginaal vocht.
Overdracht van het hepatitis B-virus kan plaatsvinden via:
Manieren van besmetting zijn:
In de dagelijkse omgang met mensen is er geen risico op besmetting met het hepatitis B-virus. Voorbeelden waarbij er geen risico bestaat op besmetting
Bij 90% van de mensen die als baby besmet raken met het hepatitis B-virus, blijft het virus in het lichaam aanwezig. In Nederland worden daarom zwangere vrouwen getest op hepatitis B.
Als blijkt dat de vrouw hepatitis B heeft, moet de baby direct na de bevalling immunoglobulinen toegediend krijgen. Immunoglobulinen beschermen de baby tegen hepatitis B. Omdat de bescherming door immunoglobulinen niet lang duurt, krijgt de baby ook een hepatitis B vaccinatie.
De eerste vaccinatie moet in de eerste week na de bevalling gegeven worden. Vervolgens wordt de baby volgens het Rijksvaccinatieprogramma gevaccineerd op de leeftijd van 2, 3, 4 en 11 maanden.
Belangrijk is dat de moeder na de bevalling verder gecontroleerd wordt om te zien of zij behandeld moet worden voor hepatitis B. Dit wordt vaak vergeten!
Mensen met acute hepatitis B hebben geen antivirale behandeling nodig. De meesten van hen zullen de infectie ‘klaren’. Klaring betekent dat het virus niet langer aanwezig is. Deze mensen hebben antilichamen tegen het hepatitis B-virus gevormd en zijn niet langer besmettelijk.
Behandeling van chronische hepatitis B hangt af van de hoeveelheid virus in het bloed en de mate van leverbeschadiging. Regelmatige controle wordt aanbevolen en behandeling zal gestart worden als de conditie van de lever achteruitgaat of als het aantal virusdeeltjes in het bloed toeneemt.
De behandeling kan bestaan uit diverse medicijnen.
Bent u besmet met het hepatitis B virus, meld dit dan aan uw omgeving. Voorkom overdracht van het virus naar anderen via bloed, sperma, voorvocht en vaginaal vocht en vrij veilig.
Als iemand in uw directe omgeving hepatitis B heeft, kunt u besmetting voorkomen door u te laten vaccineren. Vermijd onbeschermd sexueel contact met de patiënt als ook contact via bloed.
Uit verschillende studies blijkt dat 2 koppen koffie per dag een gunstig effect heeft op de lever. Alcohol daarentegen heeft een ongunstig effect op de lever. Dit geldt ook voor overgewicht.
Om zo goed mogelijk voor je lever te zorgen is gezonde voeding (weinig vetten, weinig calorieën) belangrijk. Zorg regelmatig voor voldoende lichaamsbeweging (> 5000 stappen/dag), vermijd alcohol en drink dagelijks tenminste 2 koppen koffie.
Bij patiënten met levercirrose blijkt ondervoeding vaak aanwezig te zijn. Als er sprake is van ondervoeding is het belangrijk om dagelijks voldoende eiwitten en koolhydraten te eten.
Tips en adviezen om de kans op hepatitis B te verkleinen
Advies als u bloedcontact heeft gehad met iemand die hepatitis B heeft:
Een vaccinatie geeft voor een lange tijd bescherming tegen hepatitis B, waarschijnlijk is dit levenslang. Een vaccinatie bestaat uit drie injecties verspreid over een half jaar: in maand 0, maand 1 en maand 6.
Bij een vaccinatie krijgt u (een deel van) een bacterie of virus via een naald ingebracht. Uw lichaam maakt daarna antistoffen aan, waardoor u de ziekte zelf niet kunt krijgen of er veel minder last van heeft.
In Nederland is het preventiebeleid bij hepatitis B gericht op screening en vaccinatie.
Zwangere vrouwen krijgen rond de twaalfde week in de zwangerschap een screening op hepatitis B aangeboden. Deze is gericht op het voorkomen van overdracht van hepatitis B van moeder op kind.
Hepatitis B is standaard opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. De vaccinatie tegen hepatitis B geldt voor alle kinderen die op of na 1 augustus 2011 geboren zijn.
Er zijn mensen die een verhoogd risico lopen om besmet te raken met hepatitis B. We spreken dan van risicogroepen. Risicogroepen die in aanmerking komen voor vaccinatie:
Hepatitis B: Zorgen voor elkaar
Donald en zijn vrouw zijn al 29 jaar gelukkig getrouwd. Maar ze hebben ook moeilijke tijden gekend. Toen Donald doodziek was door hepatitis B, was dit erg zwaar voor hen beiden.
Hepatitis B: Het was een toevalstreffer
Terugkijkend in de tijd is aan de hand van mijn ziektegeschiedenis de ontdekking en het bekend worden van het hepatitis B virus zichtbaar.
Hepatitis B: Van actief naar hulpeloos
Mijn verhaal begint in 1993. In dat jaar kreeg ik op een dag jeuk en uitslag. Dit werd steeds heftiger. Mijn huisarts gaf mij medicijnen tegen allergie, maar dat hielp niet.
BIBHEP staat voor Bewustzijn, Identificatie en Behandeling van chronische hepatitis B en chronische hepatitis C. Dit was van 2011 tot en met 2017 een programma om het volksgezondheidsprobleem van chronische hepatitis B en C onder de aandacht te brengen van professionals. Ondanks de beschikbaarheid van effectieve antivirale middelen is er nog steeds sprake van een stijgend sterftecijfer. In 2011 was gestart met hepatitis B en in 2013 is dit programma uitgebreid met hepatitis C.
Het programma was gericht op huisartsen, specialisten in de gastro-enterologie of infectieziekten en zorgverleners werkzaam bij GGD en verslavingszorg. Het doel van het BIBHEP programma is dat de sterfte aan de gevolgen van chronische hepatitis B en chronische hepatitis C in Nederland gaat dalen.
Het programma werd uitgevoerd door een samenwerkingsverband tussen LiverDoc, Erasmus MC/ GGD Rotterdam Rijnmond en de Nederlandse Leverpatiënten Vereniging.
Het programma BIBHEP is afgerond en heeft een aantal successen opgeleverd, waaronder een Nationaal Plan Hepatitis B en C, een stuurgroep om dit plan uit te voeren én een aantal nieuwe acties.
Het nationaal plan beschrijft de diverse risicogroepen. Eerste generatie migranten is er hier één van. De NLV is in 2019 begonnen aan de ontwikkeling van een voorlichtingsprogramma voor migranten over hepatitis B en C. Dit doet zij samen met de Stichting Pharos, het kennisinstituut voor gezondheidsverschillen bij migranten en laaggeletterden, de Stichting SGAN (stichting Gezondheid Allochtonen Nederland) en in nauwe samenwerking met de GGD’s (GHOR), evenals het RIVM. Hepatitisbehandelcentra zetten zich in op projecten ‘heropsporing' van patiënten die uit de zorg zijn verdwenen én bekend zijn met de diagnose hepatitis B en C.
In het kader van het landelijk programma BIBHEP (Bewustwording, Identificatie en Behandeling van HEPatitis) is een zorgpad voor chronische hepatitis B en C vanuit patiëntenperspectief ontwikkeld. Het traject van de diagnose chronische hepatitis B en/of C verloopt bij velen verschillend. De diagnose kan worden gesteld op basis van klachten, een toevallige bevinding in het ziekenhuis bij een bloedtest naar aanleiding van een medische klacht of bij een landelijk screeningsproject.
Dit zorgpad is geschreven vanuit het patiëntenperspectief, met als uitgangspunt de kwaliteitscriteria zoals ontwikkeld in het project Goud in Handen Plus. Deze kwaliteitscriteria voor chronische hepatitis C gelden uiteraard ook voor een deel voor chronische hepatitis B.
De criteria voor dit zorgpad zijn doorontwikkeld door leden van de werkgroep hepatitis van de Nederlandse Leverpatiënten Vereniging (NLV) en andere ervaringsdeskundigen. Daarbij is een aantal zorgpaden uit hepatitisbehandelcentra geraadpleegd. Tevens is rekening gehouden met (inter-) nationale richtlijnen, het Nationaal Plan Hepatitis en het advies van de Gezondheidsraad aan de minister omtrent de opsporing en screening.
Dit zorgpad moet de patiënt inzicht geven in het traject dat doorlopen moet worden vanaf de diagnostiek tot en met de nazorg van de behandeling van chronische hepatitis B of C. Het heeft niet de intentie compleet te zijn, maar verstrekt informatie over de organisatie van hepatitiszorg en hoe de patiënt deze zorg graag ingevuld ziet.
Dit zorgpad bevat niet alleen het zorgproces met kwaliteitscriteria, maar ook vragen die patiënten hebben en kunnen stellen. Voor zorgverleners kan dit een belangrijke bron van informatie zijn. Zij kunnen dit meenemen in hun gesprekken met de patiënt. Er is een aantal doelgroepen buiten beschouwing gelaten, omdat deze binnen een andere zorgsystematiek vallen. Het betreft hier: zorgverleners, mensen in detentie en zwangeren (hepatitis B).
Een zorgpad is geen statisch document, maar een levendig handvat voor de zorg voor chronische hepatitis B en C. Wij hopen dat dit zorgpad vanuit patiëntenperspectief een bijdrage levert aan de bewustwording van het hebben van een chronische hepatitis B en C en dat dit uiteindelijk zal leiden tot meer bewustwording in het algemeen bij patiënten, maar ook bij zorgverleners zodat zij zorg op maat kunnen bieden aan de patiënt.
Download hier het zorgpad chronische hepatitis B en C vanuit patiëntenperspectief.
Een groot aantal ziekenhuizen heeft een gecertificeerd hepatitis behandelcentrum. In deze centra zijn minimaal twee ervaren specialisten op het gebied van virale hepatitis werkzaam. Zij worden ondersteund door één of meerdere verpleegkundigen die extra onderwijs hebben gevolgd op het gebied van virale hepatitis en die ervaring hebben met patiënten die hepatitis hebben.
Het overzicht van deze gecertificeerde behandelcentra is te vinden op de website van de Vereniging van Maag- Darm- Leverartsen.
Hambakenwetering 15
5231 DD 's-Hertogenbosch
Tel: 085 - 27 34 988
E-mail: ofni@leverpatientenvereniging.nl
KvK: 40535249
Bank: NL 44 INGB 0000 361 038
ANBI: 808313472
